Dydd Iau diwethaf - yr 20fed o Hydref, bu i gynrychiolwyr o Lysgenhadaeth Glyndŵr fynychu Cyflwyniad a gynhaliwyd yn Neuadd Cymunedol Llanwddyn. Trefnwyd y cyflwyniad gan Hafren Trent a’r nod, yn ôl eu datganiad i’r wasg, oedd darparu gwybodaeth a lleddfu rhywfaint ar bryderon y cyhoedd parthed y gwerthiant. Roedd sawl cynrychiolydd o Hafren Trent, United Utilities, Cwmni Arwerthiant Frank Knight a’r RSPB yn bresennol yn y Cyflwyniad i ateb cwestiynau ond neb o FIM Forestry & Renewable Investment Management.
Esboniais wrth gynrychiolwyr Hafren Trent
Felly, oni ddylai bod ein “llywodraeth” ym Mae Caerdydd yn defnyddio eu pwerau newydd i ddeddfu, i greu deddf a fyddai’n achub Efyrnwy rhag cael ei werthu? A thrwy ac ynghyd a hynny, yn mynnu’r tir yn ôl - ynghyd a’r gronfa ddŵr, fel y gallent weinyddu’r Stad, a gwerthiant y dŵr, er budd y genedl, yn hytrach na derbyn y gwerthiant yn hollol lywaeth a bodloni ar lywyddu dros ryw “ymchwiliad” i’r modd mae’r stad yn cael ei werthu?
Gofynnais wedyn i gynrychiolwyr Hafren Trent a Frank Knight, gan eu bod wrthi’n gwerthu’r Stad ac wedi derbyn cynnig gan Gymro lleol a oedd a phrofiad eang mewn busnes, pam na dderbyniwyd y cynnig hwnnw - yn arbennig gan fod y gymuned leol wedi datgan eu cefnogaeth i’r cynnig ? Cytunodd cynrychiolydd Cwmni Arwerthiant Frank Knight bod cynnig a chynlluniau Rhys Jones ar gyfer y Stad yn rai da iawn. Dwedodd yn ychwanegol, “nad oes dim wedi ei naddu mewn carreg eto” yn awgrymu, decini, nad yw’r penderfyniad terfynol wedi ei wneud eto - sy’n rhoi amser i Lywodraeth Bae Caerdydd ddyfeisio deddf yn erbyn y gwerthiant hwyrach ac/neu o leiaf i Bwyllgor Amgylchedd y Cynulliad ymladd cornel Rhys Jones? Datgelodd un o gynrychiolwyr eraill Hafren Trent
Mae heddiw yn ddyddiad cofio agoriad swyddogol Tryweryn (28 Hydref 1965) Enghraifft arall o “ddifaterwch llwyr” Llywodraeth Llundain a Dinas Lerpwl tuag at gymuned a’i thrigolion. Mae’r hyn sy’n digwydd yn Efyrnwy yn digwydd i’r gymuned yno am yr ail dro a does run plaid, cymdeithas na mudiad, hyd yma, wedi codi bys bach i rwystro’r gwerthiant gydag ymgyrch gadarn a thrwy atgoffa Hafren Trent mae Cymru yw wir berchennog Efyrnwy ac nid nhw.
Roedd hi’n bleser o’r mwyaf dros y penwythnos i wylio ychydig ar gynhadledd flynyddol yr SNP (plaid sydd yn iau na Phlaid Cymru o ychydig o flynyddoedd) a gweld y brif neuadd mor orlawn fel bod rhaid agor ystafelloedd cyfagos i wneud lle i bawb i wrando ar yr areithiau ysbrydoledig. Mae’r SNP yn tyfu o achos eu diffuantrwydd cadarn parthed annibyniaeth i’w cenedl a’u pobl. Maent yn hollol ddiffuant parthed mynnu hawliau dros eu hadnoddau cynhenid gyda'u harweinydd, Alex Salmond, yn datgan “Bod y dyddiau lle mae gwleidyddion San Steffan yn dweud wrth yr Alban beth i wneud a sut i feddwl drosodd”. Beth sy’n bod gyda’n gwleidyddion Cymreig na allent fod â’r un meddylfryd a’r un hyder i ymdrin â gwleidyddion San Steffan yn yr un modd? Faint o drychinebau a rheibio ar diriogaeth ac adnoddau ein cenedl, a faint o “ddifaterwch” sydd yn rhaid i’n cymuned au ddioddef cyn i’r gwleidyddion hynny ar ‘blaned La La’ ym Mae Caerdydd ddechrau ennill eu cyflogau o ddifrif drwy frwydro dros ein hawliau fel cenedl i reoli ein hadnoddau ein hunain. Datganodd Helen Mary Jones yn ddiweddar y bydd Plaid Cymru mewn rheolaeth ym Mae Caerdydd erbyn 2016. Dwi’n awgrymu bod Ms Jones yn agor ei llygaid i’r hyn sy’n digwydd o dan ei thrwyn hi a’i phlaid yn y Gymru sydd ohoni cyn gwneud y fath datganiadau twp. Petai Plaid Cywilydd (Plaid Cymru gynt) yn tynnu eu pennau allan o’r cymylau ac yn mynd ati o ddifrif i warchod Cymru a’ hadnoddau, ac i fynnu hawliau llawn dros yr adnoddau hynny er mwyn gwella safon byw pob unigolyn yn ein cenedl, hwyrach wedyn byddai yna siawns i’r Blaid lenwi eu neuadd cynadleddo mewn ychydig o flynyddoedd ond os na wnânt ddeffro, dwi’n hyderus i broffwydo y byddant mewn niwl o ddifancoll lwyr erbyn 2016.
Siân Ifan
